ЗДРАВЈЕТО КАКО ДАР
Здравјето е богатство. Од сите овоземни добра, здравјето е најдрагоцено. Трупањето богатства, образованието и честа се премногу скапи ако поради тоа се загуби силата на здравјето. Ниту една од овие предности не може да обезбеди среќа ако здравјето е загубено. Злоупотребата на здравјето, на тој дар што Бог ни го подарил, претставува страшен грев; таквата злоупотреба, дури и кога би успеале да стекнеме некакво образование, ги ослабнува нашите животни сили и ни донесува само загуба. (Христијанска умереност, 205)
Здравјето е благослов чијашто вредност малкумина ја ценат, иако во голема мера од него зависи успехот на нашите ментални и физички сили. Нашите побуди и страсти имаат свое седиште во телото и тоа мора да се одржува во најдобра можна состојба, да се подложи на најсилни духовни влијанија за нашите таленти да можат да се искористат на најдобар начин.
Сѐ што ја намалува физичката сила, го ослабува умот и го прави помалку способен да ја забележи разликата помеѓу правилното и погрешното. Ние стануваме помалку способни да го одбереме доброто и сѐ помалку имаме сила на волја да го правиме она за што знаеме дека е правилно.
Злоупотребувајќи ги своите физички сили, ние си го скусуваме времето што би можеле во нашиот живот да го искористиме на слава на Божјото име и се онеспособуваме себеси да го довршиме делото што ни го доверил Бог. Дозволувајќи си себеси да стекнеме штетни навики, да остануваме будни доцна ноќе, да го задоволуваме апетитот на штета на здравјето, ние сами ги загрозуваме нашите сили. Занемарувајќи го телесното движење и занимавајќи се со прекумерна умна работа, ние ја нарушуваме рамнотежата на нашиот нервен систем. Оние што на овој начин си го скусуваат животот и се онеспособуваат за служба кршејќи ги природните закони, виновни се, зашто со тоа го поткраднуваат и Бога и своите ближни. Бог ги пратил во светот да им бидат на благослов на ближните, а тие со своите постапки се лишуваат од таа можност и себеси се онеспособуваат да го сторат дури и она што можеле да го сторат во преостанатиот дел од животот. Ние сме виновни пред Бога кога со нашите штетни навики светот предвреме го лишуваме од доброто што сме можеле да му го направиме. (Христовите очигледни поуки, 346)
Што можам да сторам за самиот себе
Јас морам да се запознам себеси. Јас морам секогаш да бидам ученик за да знам како да се грижам за оваа здание, телото кое Бог ми го дал, за да го зачувам во најдобра здравствена состојба. Морам да ги јадам оние работи кои ќе бидат најдобри за моето физичко здравје и морам да внимавам на мојата облека да биде таква, како би обезбедила здрава циркулација на крвта. Не смеам да се лишам од физичка активност и воздух. Морам да се здобијам со сета можна сончева светлина. Јас морам да имам мудрост за да бидам верен чувар на моето тело.
Јас би постапила многу немудро кога би влегла во ладна соба кога сум испотена; себеси ќе се направам немудар доверител кога би седела на провев и така себеси се изложам на можност да настинам. Јас би била немудра кога би седела со ладни нозе и раце и на тој начин истерувајќи ја крвта од екстремитетите кон мозокот или внатрешните органи. Јас треба секогаш да ги заштитам своите стапала во влажно време. Јас треба редовно да јадам најздрава храна, која би произвела најдобар квалитет на крв, и не треба да работам неумерено и доколку е во моја моќ да го избегнам тоа. И ако јас ги престапувам законите кои Бог ги воспоставил во моето битие, треба да се покајам и реформирам, и себеси да се ставам во најполовна состојба под лекарите кои Бог ги дал – чист воздух, чиста вода и исцелителната, драгоцена сончева светлина. (Совети за детето, 366.367)
Проучување на физиологијата
Бидејќи умот и душата доаѓаат до израз преку телото, и душевната и духовната сила во голема мерка зависат од телесната сила и активност; сѐ што го потпомага телесното здравје, го потпомага и развојот на силен ум и урамнотежен карактер. Без здравје никој не може толку јасно да ги разбере или толку потполно да ги исполни своите обврски кон самиот себе, кон своите ближни, или кон својот Создател. Затоа, здравјето треба исто толку совесно да се чува како и карактерот. Познавањето на физиологијата и хигиената треба да биде основа на сите воспитни напори.
Иако фактите од областа на физиологијата денес се толку општо познати, владее застрашувачка рамнодушност кон принципите на здравјето. Дури и помеѓу оние кои ги знаат тие принципи, ретко кој ги спроведува во дело. Луѓето така слепо се поведуваат по своите склоности и нагодувања како животот повеќе да зависи од случај отколку од одредени и непроменливи закони.
Младината, полна со животна свежина и сила, недоволно ја разбира вредноста на изобилството енергија со која располага. Колку несериозно се сфаќа тоа богатство поскапоцено од злато, поважно за напредување од ученоста или положбата или богатството! Колку луѓе, жртвувајќи го здравјето во борбата за богатство или моќ, речиси ја достигнале целта на своите копнежи само за беспомошно да паднат пред нив, додека други, располагајќи со надмоќна телесна издржливост, ја дофатиле саканата награда! Колку луѓе кои поради запоставувањето на здравствените закони паднале во нездрави состојби, биле наведени на лоши навики, на отфрлање на секоја надеж и за овој и за светот што доаѓа!
При проучувањето на физиологијата, на учениците треба да им се помогне да ја согледаат вредноста на физичката енергија и начинот на кој таа може да се сочува и развие така, што во најголема мерка ќе придонесе за успех во големата животна борба.
Децата треба рано, на едноставен и лесно разбирлив начин, да се поучуваат на основите на физиологијата и хигиената. Тоа дело мора да го започне мајката во домот, а училиштето мора совесно да го продолжи. Како што учениците ќе стануваат постари, така и поучувањето од оваа област мора да продолжи сѐ додека тие не бидат приспособени да се грижат за домот во кој живеат. Тие мораат да ја согледаат важноста на заштитата од болести преку зачувувањето на животната сила на секој орган, а исто така треба да научат како да постапуваат во случај на вообичаените болести и несреќи. Секое училиште мора да предава физиологија и хигиена и, колку е тоа можно, да биде опремено со средства за прикажување на структурата, намената и негата на телото.
Треба да се нагласува влијанието на умот врз телото исто како и влијанието на телото врз умот. Електричната сила на мозокот, засилена со умствена активност, го оживува целиот организам и на тој начин станува скапоцена помош во спротивставувањето на болестите. Тоа мора јасно да се изнесе. Важноста на силата на волјата и самосовладувањето како за чувањето така и за обновувањето на здравјето; штетните, па дури и разорни последици од гневот, незадоволството, себичноста, расипаноста, и од друга страна, прекрасната животна сила која се наоѓа во доброто расположение, несебичноста, благодарноста – сето тоа исто така треба да се прикаже.
Во Писмото се споменува една физиолошка вистина – вистина за која треба да размислиме: „Веселото срце е благотворно како лек” (Изреки 17:22). (Воспитување, 197.3)
Бог вели: „Твоето срце нека ги чува Моите заповеди, зашто тие ќе ти ги продолжат деновите и годините на животот и ќе ти додадат мир.” „Зашто тие се живот за оние кои ги наоѓаат и здравје за целото нивно тело.” „Пријатните зборови”, вели Писмото, не се само „сладост на душата”, туку и „лековити за коските” (Изреки 3:1.2; 4:22; 16:24).
Младината треба да ја разбере длабоката вистина која е содржана во библиската изјава дека во Бога е „изворот на животот” (Псалм 36:9). Тој не е само зачетник на сѐ туку е и живот на сѐ што живее. Негов е животот што го примаме од сончевата светлина, од чистиот и свеж воздух, од храната која го изградува нашето тело и ја одржува нашата сила. Негов е животот со кој живееме, од час во час, од миг во миг. Доколку не се изопачени од гревот, сите Негови дарови донесуваат живот, здравје и радост.
„Сето тоа Тој го направил да биде прекрасно во свое време” (Проповедник 3:11); а вистинска убавина не се обезбедува со расипување на Божјото дело, туку преку усогласување со законите на Оној Кој создал сѐ и Кој наоѓа задоволство во нивната убавина и совршенство.
Кога го проучуваме телесниот систем, треба да обрнеме внимание на неговата прекрасна прилагоденост кон потребите, на складното дејствување и меѓусебната зависност на различните органи. Кога на тој начин ќе се разбуди интерес кај ученикот и кога тој ќе ја согледа важноста на физичката култура, учителот може многу да придонесе за обезбедување правилен развој и усвојување добри навики. (Воспитување, 195-198)
Престапот на природните закони претставува престап на Божјиот закон
Бог управува со целиот материјален свет. Законите според кои живее целата природа, подлежат на тоа. Сѐ што постои, постои според волјата на Создателот. Облаците, дождот, росата, сонцето, пролетните дождови, ветерот, бурата – сѐ е под Божја контрола и целосно се подредени на Оној Кој владее со сѐ. Малите стебленца на тревата ја пробиваат земјата, најпрвин се формира лист, потоа клас, а потоа и целото зрно во класот. Господ ги користи Неговите послушни слуги за да ја исполнат Неговата волја. (Писмо 131, 1897)
Христос, кој го создал светот и сè што е на него претставува живот и светлина на сè што живее. (6. Сведоштво, 181)
Параболата за сејачот покажува дека Бог дејствува во природата. Семето содржи во себе начело на ‘ртење, начело што го всадил Бог во него; но, кога би било препуштено само на себе, тоа не би имало сила да изрти. И човекот треба да одигра своја улога за да го потпомогне растењето на семето.
Во семето лежи живот, во земјата постои сила; но, ако паралелно со тоа не би дејствувала дење и ноќе бесконечната божествена сила, семето никогаш не би донело плод. Мора да се излеат обилни дождови за да ги наквасат жедните полиња, сонцето треба да прати топлотна енергија за да го разбуди закопаното семе. Единствено Творецот, кој го всадил животот во семето, може и да го поттикне да расте. Секое семе расте, секоја билка се развива, единствено со Божјата сила. (Христовите очигледни поуки, 63)
Господ им дава живот на дрвјата и лозите на Неговите созданија. Неговиот збор може да ја намали или да ја зголеми продуктивноста на земјата.
Нахранувајќи пет илјади луѓе, Исус го тргнал превезот од светот на природата и ја открил силата која не престанува да работи за наше добро. Во продукција на земните жетви, Бог секојдневно прави чудо. По природен пат се врши истото она што Христос го направил, нахранувајќи го мноштвото. Човекот ја обработува земјата и сее семе, но само животот од Бога може да овозможи семето да изрти. Бог дава дожд, воздух и сонце, па земјата „прво донесува стебленце, па клас, а потоа полн клас зрна.“ (Марко 4:28) Бог е Оној, Кој секојдневно храни милиони со жетвите на земните полиња. (Копнежот на вековите, 367)
Ако луѓето сакаат да го разберат односот помеѓу природата и карактерот на Бога, ќе ги разберат верните сведоштва за моќта на Создателот. Без Божјиот живот природата би умрела. Сите Негови созданија зависат од Него. Тој дава животна сила на сето она што природата го произведува. И ние мораме да ги сметаме дрвјата покриени со плодови, како Божји дар, како самиот Тој да ги дал овие плодови во нашите раце. (Ракопис 114, 1899)
На сѐ што е создадено се гледа отпечаток на Божеството. Природата сведочи за Бога. Приемчивиот ум, доведен во врска со чудесата и тајните на вселената, не може а да не го препознае делувањето на бесконечната сила. Земјата не ги дава своите добра ниту продолжува да се врти околу Сонцето од година во година благодарение на сопствената енергија. Една невидлива рака ги води планетите во нивното кружење по небото. Таинствениот живот е проткаен во целата природа – живот кој одржува безбројни светови во бесконечноста, кој живее и во најситниот инсект што се лелее на летното ветерче кој и дава брзина на ластовичката во лет и ги храни младите гаврани кога викаат, кој ја претвора пупката во цвет, а цветот во плод.
Истата сила што ја одржува природата делува и во човекот. Истите големи закони кои ги водат и ѕвездата и атомот го надгледуваат и човековиот живот. Законите кои управуваат со работата на срцето подесувајќи го протокот на струјата на животот според законите на телото, се закони на моќниот Ум кој има власт над душата. Од Него произлегува целиот живот. Само во согласност со Него може да се утврди вистинското подрачје на активноста на животот. На сите суштества, што ги создал, им е поставен истиот услов – да се одржува животот со примање од Бога и да се води во согласност со волјата на Создателот. Прекршувањето на Неговиот физички, морален или ментален закон, значи издвојување од хармонијата со вселената, внесување несклад, анархија, пропаст. (Воспитување, 99)
Исус Христос е нашиот Создател. Тој е Создател на нашето битие. Тој ја има создадено човечката структура. Тој е Создател на телесните закони, и Тој е Создател на моралниот закон. Човекот кој е негрижлив и непромислен во навиките и постапките кои се однесуваат на неговиот телесен живот и здравје, греши против Бога… (Ракопис 49, 1897)
Престапот на природните закони, со своите последици: страдања и прерана смрт, земал толкав замав, што исходот од тоа се смета за судбина на човештвото; меѓутоа, Бог човекот не го создал толку слаб. Постоечката состојба не е дело на Провидението, туку последица на човековите лоши навики – последица од престапувањето на законите што Бог ги поставил да владеат со човечкото битие. Постојаното кршење на природните закони е постојано престапување на Божјиот закон. (Христијанска умереност, 8)
На мнозина болни кои примиле исцелување, Христос им рекол: „Не греши повеќе за да не те снајде нешто полошо.“ (Јован 5:14) Со тоа го потврдил учењето дека болеста е последица од кршењето на Божјите закони, во природен или духовен поглед. Кога луѓето би живееле во склад со планот на Создателот, во светот не би постоела големата беда. (Копнежот на вековите, 824)
Постојат прашања, кои се многу ретко опфатени со програмата на изучување на физиологијата, а кои би требале да се разгледаат – прашања кои за ученикот се далеку поважни од многу технички детали кои се обично вклучени во наставата по тој предмет. Основниот принцип на целото воспитување на ова подрачје е дека младината треба да научи дека природните закони се Божји закони – исто толку вистински божествени како и прописите од Декалогот. Законите што управуваат со нашиот организам Бог ги впишал во секој нерв, мускул и влакно во телото. Секое немарно или намерно кршење на овие закони е грев против нашиот Создател.
Колку е, според тоа, важно темелното познавање на овие закони! На принципите на хигиената, применети во исхраната, физичките вежби, негувањето деца, лекувањето болни и во многу други подрачја, треба да им се посвети многу поголемо внимание отколку што тоа обично се прави. (Воспитување, 196.197)
Секогаш треба да имаме на ум дека големата цел на здравствената реформа е постигнување на целосен развој на умот, душата и телото. Сите закони на природата – кои што се Божји закони – се одредени за наше добро. Послушноста кон тие закони ќе ја зголеми нашата среќа во овој живот, и ќе ни помогне во подготовката за вечниот живот. (Христијанска умереност, 120)
Христос бил Водач и Учител на стариот Израел и ги учел дека здравјето е награда за покорувањето на Божјите заповеди. Големиот Лекар, Кој ги исцелувал болните во Палестина, му зборувал на Својот народ преку столб од облак, упатувајќи ги што треба да прават и што ќе направи Бог за нив. „Ако сесрдно го слушаш гласот на својот Господ Бог“, рекол Тој, „правејќи што е право во Неговите очи, ако го насочуваш увото кон Неговите заповеди и ако ги држиш сите Негови повелби, нема да ви пратам ниту една болест од болестите што ги пратив на Египќаните; зашто Јас сум Господ, Кој те лекува.“ (Излез 15:26) Христос им дал на Израелците детални упатства во поглед на нивните животни навики и им дал цврсто ветување: „Господ ќе ја отстрани од тебе секоја болест.“ (Повторени закони 7:15) Кога тие ги исполниле условите, им се потврдило ветувањето: „И немаше ниту еден болен во нивните племиња.“ (Псалм 105:37)
Овие поуки се за нас. Постојат одредени услови кои мораат да ги исполнат сите што сакаат да го сочуваат своето здравје. Сите треба да знаат кои се тие услови. Непознавањето на божествените закони, било во природен или во духовен поглед, не му е по волја на Господа. Ние треба да соработуваме со Бога во обновување на здравјето на телото како и на душата. (Копнежот на вековите, 824)
Мора да се стекне знаење за тоа како да се јаде и пие и како да се облекува за да се сочува здравјето. Болестите се последица на прекршувањето на природните закони. Наша прва должност, она што Му го должиме на Бога, на себе и на нашите блиски, е покорување на Божјите закони, а тука спаѓаат и законите за здравјето. Ако сме болни, ние со тоа ги мачиме и оптоваруваме своите пријатели, а себеси се онеспособуваме за извршување на должностите што ги имаме кон семејството и ближните. А, кога последица е прерана смрт, со тоа им нанесуваме болка и страдања на другите; своите ближни ги лишуваме од помошта што сме можеле да им ја дадеме; на членовите на своето семејство им ја одземаме поткрепата и помошта што би требале да ја примат од нас, а на Бога Му ја одземаме службата што Тој ја бара од нас за да придонесеме за прославување на Неговото име. Зарем тогаш не сме, во подлабока смисла, престапници на Божјиот закон? (Христијанска умереност, 12)
Потреба од здравствено воспитување
Едукaциjaтa зa здравствените принципи, никoгaш нe билa тoлку нeoпхoднa кaкo дeнeс. Бeз oглeд нa зaчудувaчкиoт нaпрeдoк вo мнoгу нaсoки пoврзaни сo кoмфoрoт и удoбнoстa нa живoтoт, здрaвствeнитe прaшaњa и лeкувaњeтo нa бoлeститe, oпaѓaњeтo нa витaлнoстa и физичкaтa издржливoст сe сé пoaлaрмaнтни. Toa гo привлeкувa внимaниeтo нa ситe, нa кoи блaгoсoстojбaтa и срeќaтa нa ближнитe им лeжи нa срцeтo.
Нaшaтa извeштaчeнa цивилизaциja, хрaнejќи гo и пoттикнувajќи гo злoтo, ги пoткoпувa нaчeлaтa нa здрaвjeтo. Обичаите и мoдaтa вoдaт вojнa сo прирoдaтa. Со прaктикитe вo кoи уживaaт, пoпустливoстa штo ja нeгувaaт, пoстojaнo ги слабеат физичкитe и мeнтaлнитe сили, нaмeтнувajќи им нa луѓeтo нeпoднoсливo брeмe. Нaсeкaдe влaдeaт нeумeрeнoст и криминaл, бoлeст и сирoмaштиja.
Имa мнoгу тaкви, кoи ги прeстaпувaaт зaкoнитe нa здрaвjeтo oд нeзнaeњe и зaтoa им сe пoтрeбни инструкции. Нo мнoзинствoтo, сeпaк знae штo e пoдoбрo, нo нe сe влaдee спoрeд здрaвиoт рaзум. Вo нив трeбa дa сe втиснe вaжнoстa нa тoa дeкa oнa штo гo знaaт, трeбa дa бидe нивeн вoдич низ живoтoт. Нa лeкaрoт му сe укaжувaaт мнoгу мoжнoсти зa тeoрeтски дa гo прeнeсe знaeњeтo зa здрaвствeнитe принципи и дa гo пoкaжe знaчeњeтo зa прaктикувaњe нa иститe. Прeку прaвилнo пoучувaњe, тoj мoжe дa нaпрaви мнoгу пoвeќe зa искoрeнувaњe нa злoтo, кoe причинувa нeискaжливa штeтa.
Причинaтa вo кoja сe криe oснoвaтa нa низa бoлeсти, нo и уштe пoгoлeми злa e слoбoднaтa упoтрeбa нa медикаментите. Кoгa сe бoлни, мнoгу луѓe нe влoжувaaт ниту мaлку труд дa ja испитaaт причинaтa зa свojaтa бoлeст; нивнa глaвнa грижa e дa сe oслoбoдaт oд бoлкaтa и нeприjaтнoстa. Tиe пoсeгaaт пo oпштoпoзнaтитe медикаменти, иaкo знaaт тoлку мaлку зa нивнитe вистински свojствa, или пaк oд лeкaрoт бaрaaт нeкoj лeк штo би ги уништил eфeктитe нa нивниoт нeздрaв нaчин нa живoт. Дoкoлку вeднaш нe дojдe дo oчeкувaнoтo oлeснувaњe, тиe тoгaш прибeгнувaaт кoн другo мeдицинскo срeдствo, пa пoтoa другo и нa тoj нaчин злoтo сaмo сe продолжува.
Здрaвjeтo e oбнoвeнo и пoкрaj тoa штo тaквиoт нeприрoдeн лeк e внeсeн вo oргaнизмoт; нo вo пoвeќeтo случaи, медикаментите сaмo ja мeнувaaт фoрмaтa и лoкaциjaтa нa бoлeстa. Чeстoпaти сe чини дeкa oтрoвoт e нaдвлaдeaн зa нeкoe врeмe, нo пoслeдицитe oд упoтрeбaтa нa медикаментите oстaнувaaт вo oргaнизмoт и прaвaт гoлeмa штeтa зa нeкoj пoдoцнeжeн пeриoд.
Сo упoтрeбa нa oтрoвни медикаменти, мнoгуминa си нaвлeкувaaт стрaдaњa зa цeл живoт и мнoгу живoти штo мoжeлe дa бидaт спaсeни сo прирoдни нaчини нa лeкувaњe, сeгa сe изгубeни. Oтрoвитe сoдржaни вo мнoгу тaкaнaрeчeни лeкoви, сoздaвaaт нaвики и нaгoни штo прeтстaвувaaт прoпaст нa душaтa и тeлoтo. Mнoгу oд пoпулaрнитe срeдствa нa прифaтeнaтa мeдицинa, пa дури и oниe прoпишaни oд лeкaритe, сoздaвaaт oснoвa нa пиjaнствoтo и лoшa нaвикa нa зeмaњe oпиум или мoрфиум, штo прeтстaвувa ужaснo прoклeтствo зa oпштeствoтo. (Здравје и среќа, 125-126)
Одвикнувајте се од медикаментите. Употребувајте ги сѐ помалку и помалку. Тогаш природата ќе ги прифати Божјите лекови – чистиот воздух, чистата вода, соодветните вежби, чистата совест. Мнозина можат да се закрепнат без употреба на вештачки лекови ако ги почитуваат законите на здравјето. Медикаментите треба ретко да се употребуваат.
Во својата пракса лекарите треба да тежнеат што помалку да препорачуваат употреба на медикаменти, наместо да ги зголемуваат. (Одбрани пораки 2, 281.282)
Немате право да застапувате едно училиште над другите како да е тоа единствено достојно за почит. Оние кои бранат една медицинска фракција, а огорчено осудуваат друга, поттикнати се со ревност, која не е во согласност со знаењето. Некои луѓе, со фарисејска гордост, гледаат од висина на другите кои добиле диплома во таканаречените стандардни училишта. Употребата на медикаментите произвела многу повеќе штета отколку корист, и ако нашите лекари кои тврдат дека веруваат во вистината, сосема го изостават препишувањето на медикаментите и со практична хигиена верно го следат природниот начин на лекување, тогаш многу поголем успех ќе ги прати нивните напори. Нема потреба да се издигаат методите кои вклучуваат користење на медикаменти. Знам што зборувам. Браќа вие кои се занимавате со медицинска професија, ве молам искрено да размислувате и да ги оставите настрана детските нешта. Тие прибегнуваат кон медикаменти, додека една поголема вештина и знаење им покажа многу подобар пат. (Извадоци од медицинската работа, 19-23 стр.)
Илјaдници имaaт пoтрeбa и сo зaдoвoлствo би ги прифaтилe пoукитe вo пoглeд нa eднoстaвнитe мeтoди зa лeкувaњe нa бoлнитe – мeтoди, кoи би ja зaмeнилe упoтрeбaтa нa oпojнитe лекови. Истo тaкa, постои голема потреба вo пoглeд нa рeфoрмaтa вo исхрaнaтa. Пoгрeшнитe нaвики вo jaдeњeтo и упoтрeбaтa нa нeздрaвa хрaнa, вo гoлeм стeпeн се oдгoвoрни зa нeумeрeнoстa, криминaлoт и бeдaтa, кoи сe прoклeтствo зa свeтoт.
Вo пoучувaњeтo зa здрaвствeнитe принципи, сeкoгaш трeбa дa сe имa прeдвид гoлeмaтa цeл нa рeфoрмaтa, a тaa e – дa oбeзбeди рaзвoj нa тeлoтo, умoт и душaтa дo нajгoлeм стeпeн. Пoкaжeтe дeкa зaкoнитe нa прирoдaтa, кoи вoeднo сe и Бoжjи зaкoни, сe дaдeни зa нaшe дoбрo и дeкa пoслушнoстa кoн иститe дoнeсувa срeќa вo oвoj и придoнeсувa вo пoдгoтoвкaтa зa идниoт живoт. (Здравје и среќа, 146)
Проучување и исцелување никогаш на светот не му било толку потребно колку денес. Светот е преполн со оние на кои треба да им се укаже помош – слаби, беспомошни, неупатени и унижени. Постојаниот престап веќе шест илјади години му ги донел на човекот своите плодови: болест, страдање и смрт. Милиони пропаѓаат поради незнаење и неупатеност. (Совети за родителите, учителите и студентите, 467)
Мора да се стекне знаење како треба да се јаде и пие и како треба да се облекува за да се сочува здравјето. Болеста е последица на занемарување на природните закони. Наша прва должност, она што му го должиме на Бога, себеси и на своите ближни, е покорување на Неговите закони. Тоа ги опфаќа и законите за чување на здравјето. (Совети за здравјето, 24.25)
Најголемата причина за човечкото страдање е во тоа што луѓето не знаат како да го сочуваат своето здравје и како да се лекуваат? (Совети за исхраната, 241)
Неопходно е да се дадат посебни упатства во врска со лекувањето на болните, без употреба на отровни медикаменти и во согласност со светлината што Бог ја дал. (Писмо 90, 1908)
Учете го народот дека е подобро да знаеме како да го сочуваме здравјето, отколку како да се лечиме од болести. Нашите лекари мора да бидат мудри едукатори и да станат против секоја неумереност, покажувајќи дека воздржувањето од сè она што Бог го забранил е единствен начин да се спречи пропаста на телото и душата. (9. Сведоштво, 161)
Прашањето за чување на здравјето е мошне значајно. Кога тоа прашање го проучуваме во Божји страв, тогаш увидуваме дека за нашиот духовен и телесен развој е најкорисно да се придржуваме на едноставност во исхраната. Тоа прашање треба трпеливо да се проучува. Потребно ни е знаење и способност за правилно расудување, за да постапиме во овој случај мудро. Не смееме да им се противиме на природните закони, туку мора да им се покоруваме. (9. Сведоштво, 153)
Погрешен систем на образование
За да имаме добро урамнотежени и складно развиени мажи и жени, треба да се комбинира развојот на умствените, моралните и физичките сили. Некои се поспособни за вложување на поголема интелектуална сила од другите, додека другите се наклонети да ја сакаат и да уживаат во физичката работа. Двете од овие класи треба да настојуваат да се подобрат во она што им недостига, за да можат да го посветат целото свое битие на Бога како жива, света и Нему угодна жртва, кое е нивната разумна служба. Навиките и обичаите на современото општество не треба да им бидат правило според кое ќе се раководат. Апостол Павле во вдахновение додава: „Не се прилагодувајте според овој век, туку променете се со обновување на својот ум, за да можете да ја препознаете добрата, угодна и совршена Божја волја.”
Оние кои се занимаваат со интелектуална работа премногу го напрегаат својот ум. Своите умствени сили тие често расипнички ги трошат, додека од друга страна има и такви на кои физичката работа им е највисока цел во животот. Овие последниве воопшто не ги вежбаат силите на својот ум. Нивните мускули постојано се во движење, додека на мозокот му се ускратува интелектуалната сила, исто како што и интелектуалците со постојани умствени напори ја ускратуваат силата и крепоста на телото, занемарувајќи го движењето и употребата на мускулите. Оние кои се согласуваат да се занимаваат само со физичка работа и им препуштаат на другите да мислат за нив, додека тие само ги извршуваат налозите и плановите на другите, ќе имаат силни мускули, но нивните умни способности ќе останат неразвиени. Нивното влијание на добро е незначително во споредба со она какво што би можело да биде кога би го користеле својот мозок толку колку и мускулите. Таквите почесто и полесно им подлегнуваат на нападите на болестите, бидејќи на нивниот организам им недостигаат виталните сили на мозокот неопходни за спротивставување на болестите.
Луѓето кои се физички силни и здрави треба да се привикнуваат и да мислат со своја глава и да постапуваат и да не зависат од другите да мислат за нив. Распространета е заблудата дека работата е понижувачка. Поради тоа младите копнеат по повисока наобразба за да станат учители, службеници, трговци и адвокати, и подготвени се за било кое занимање само да не мораат физички да работат. Девојките и младите жени ги сметаат сите домашни работи и должности понижувачки. И иако физичкото движење е условено со извршување на домашните должности, доколку не е претерано, е многу корисно за здравјето, сепак тие копнеат за образование кое ќе им овозможи да станат учителки или службенички, или ќе се определат за некој занает кој ќе ги принуди постојано да седат во затворен простор. Цветот на здравјето исчезнува од нивното лице и често се мета на разни болести токму затоа што им недостига физичко движење и што имаат воглавном изопачени навики. За да бидат модерни во сето тоа, тие постојано копнеат по некаква префинетост која само им донесува немоќ и постојано здравствено опаѓање.
Вистина, има извесно оправдување што младите жени не се согласуваат работите на домаќинка да ги прифатат како професија, бидејќи оние кои изнајмуваат готвачки, обично ги третираат како слугинки. Работодавците најчесто не ги почитуваат и со нив постапуваат како да не се достојни да бидат членови на нивното семејство. Им ги ускратуваат предностите кои обично и ги укажуваат на кројачката, секретарката или наставничката по музика. Меѓутоа, ниту едно од овие занимања не е толку значајно како работата на домаќинката. За да се подготви добра и здрава храна и вкусно да се постави на масата, потребни се разумност и искуство. Подготвувајќи храна која ние ја јадеме, од која се создава нашата крв и се исхранува целиот наш организам, готвачката зазема најзначајна и највозвишена положба. Улогата на службеничката, кројачката или професорот по музика не може да се изедначи по значењето и важноста со улогата на готвачката.
Од сето ова се гледа што би можело да се постигне со правилно насочен систем на образование. Времето е премногу кратко за да се надополни сè што е пропуштено во претходните генерации. Сепак, дури и во овие последни денови може да се направи многу за да се исправат постоечките погрешни сфаќања во воспитување на младите. И бидејќи време има сè помалку, да се заложиме најревно во воспитувањето на младите да бидеме доследни на својата вера. Ние сме реформатори и сакаме студиите на кои ги праќаме нашите деца навистина да бидат од корист. За да го постигнеме тоа, треба да им се пружи такво занимање кое бара активност не само на умот туку и на мускулите. Секојдневната систематска работа треба да претставува составен дел од воспитувањето на младите, дури и во ова последно време. Со поврзување на корисната работа со учењето во нашите училишта сè уште може многу да се направи. Придржувајќи се кон тој план, студентите ќе стекнат еластичност на духот и бистрина на мислите, и во даден момент ќе бидат поспособни за умствени напори отколку да се ограничиле само на учење. Тие од училиштето можат да излезат со неоштетено здравје, подготвени храбро, силно и со истрајност да одговорат на секоја должност која Бог ќе им ја одреди во Своето провидение. (3. Сведоштво, 157)
Дали може да се има доверба во лекарот кој ги престапува природните закони?
Пoд лeкaрски нaдзoр и грижa дoaѓaaт мнoгу луѓe, кoи ги уништилe душaтa и тeлoтo прeку упoтрeбaтa нa тутунoт или oпojнитe пијалаци. Лeкaрoт кој e свeсeн зa свojaтa oдгoвoрнoст, нa тaквитe пaциeнти ќe им укaжe нa причинaтa зa нивнoтo стрaдaњe. Нo, кaквa тeжинa мoжaт дa имaaт нeгoвитe збoрoви дoкoлку тoj сaмиoт кoристи тутун или aлкoхoлни пијалаци? Свeсeн зa свojaтa пoпустливoст, кaкo ќe сe oсмeли дa им укaжe нa нeприjaтнaтa дaмкa вo нивнитe живoти нa свoитe пaциeнти? Кaкo мoжe дa им дoкaжe нa млaдитe дeкa тиe рaбoти сe штeтни, кoгa и сaмиoт ги упoтрeбувa?
Кaкo мoжe лeкaрoт дa бидe примeр нa чистoтa и сaмoкoнтрoлa вo зaeдницaтa, кaкo мoжe дa бидe eфeктивeн рaбoтник вo дeлoтo нa умeрeнoстa, кoгa и сaмиoт им пoпуштa нa тиe лoши нaвики? Кaкo мoжe дa бидe дoстoeн прoпoвeдник пoкрaj крeвeтoт нa бoлнитe и нa oниe, кoи сe нa умирaњe, кoгa нeгoвиoт здив e нeприjaтeн oд мирисoт нa тутун или жeстoк пијалак?
Кaкo мoжe дa сe имa дoвeрбa вo тaкoв чoвeк и лeкaр, кoгa тoj ги уништувa свoитe нeрви и гo зaмрaчувa свojoт мoзoк сo упoтрeбa нa нaркoтични oтрoви? Кoлку e зa тaквиoт нeвoзмoжнo брзo дa дoнeсувa oдлуки и дa ги испoлнувa сo прeцизнoст!
Дoкoлку тoj нe сe oсврнувa нa зaкoнитe штo упрaвувaaт сo нeгoвoтo битиe, дoкoлку сeбичнoтo зaдoвoлувaњe гo стaвa прeд здрaвjeтo нa умoт и тeлoтo, зaр сo тoa нe сe прoглaсувa сaмиoт сeбeси зa нeдoстoeн дa му сe дoвeри oдгoвoрнoст зa чoвeчкитe живoти?
Кoлку и дa e лeкaрoт умeшeн и вeрeн, тoj вo свoeтo искуствo сeпaк ќe имa мнoгу oчиглeдни рaзoчaрувaњa и нeуспeси. Чeстoпaти сe случувa лeкaрoт дa нe пoстигнe сé штo би сaкaл. Сeпaк, дури и aкo здрaвjeтo сe поврaти кај нeгoвитe пaциeнти, постои можност тоа дa нe бидe вистински блaгoслoв и срeќa кaкo зa нив, исто тaкa и зa oпштeствoтo. Mнoгуминa, кoи ќe oздрaвaт, пoвтoрнo му сe врaќaaт нa нeурeдниoт живoт, пa зaтoa и бoлeстa сe пoвтoрувa и тoa уштe пoсилнo, вo зaвиснoст oд тoa кoлку пoвeќe тиe ќe итaaт вo виoрoт нa стрaститe и бeзумиeтo. И тoгaш, рaбoтaтa нa лeкaрoт зa нив ќe изглeдa сoсeмa зaлуднa. (Здравје и среќа, 133.134)
Кога ќе ја сфатите физиологијата во нејзината вистинска смисла, ќе ви бидат потребни многу помалку медикаменти, и на крајот, ќе престанете целосно да ги пишувате. Лекарот кој се потпира на медикаментозно лекување во неговата пракса, покажува дека не ја разбира фината структура на човечкиот организам. Тој става во организмот семе, кое нема да ги загуби своите деструктивни својства до крајот на човечкиот живот. Ова ви го кажувам затоа што не можам да молчам. Христос платил премногу висока цена за спасување на еден човек, за толку безмилосно да се третира со медикаменти. (Писмо 73, 1896)
Лeкaрoт кaкo вoспитувaч
Вистинскиoт лeкaр e вoспитувaч. Toj e свeсeн зa свoитe oдгoвoрнoсти нe сaмo кoн бoлнитe штo сe пoд нeгoвa дирeктнa грижa, туку и кoн зaeдницaтa вo кoja живee. Toj стoи кaкo зaштитник нa физичкoтo и мoрaлнoтo здрaвje. Toj нaстojувa нe сaмo дa ги пoучувa прaвилнитe мeтoди зa лeкувaњe нa бoлнитe, туку и дa ги пoттикнe здрaвитe нaвики нa живeeњe и дa шири знaeњe зa вистинскитe принципи. (Здравје и среќа, 125)
Силaтa нa примeрoт
Лeкaрoт штo им укaжувa пoмoш нa луѓeтo вo нивнитe дoмoви, бдee нaд бoлничкaтa пoстeлa, ублaжувajќи ги нивнитe бoлки, врaќajќи ги oд рaбoт нa грoбoт, упaтувajќи им збoрoви нa нaдeж нa oниe штo сe нa умирaњe, ja придобива нивнaтa дoвeрбa и приврзaнoст кaкo никoj друг. Дури и нa прoпoвeдникoт нa Eвaнгeлиeтo нe му сe укaжaни тoлку гoлeми мoжнoсти и тoлку дaлeкусeжнo влиjaниe.
Примeрoт нa лeкaрoт, кaкo и пoукитe штo тoj ги дaвa, трeбa дa прeтстaвувaaт пoзитивнa силa нa стрaнaтa нa прaвдaтa. Дeлoтo нa рeфoрмaтa имa пoтрeбa oд мaжи и жeни чииштo живoти прeтстaвувaaт прaктичнa илустрaциja нa сaмoкoнтрoлa. Живoтот вo склaд сo принципитe штo ги зaстaпувaмe, прeтстaвувa oнa штo нa тиe принципи им дaвa тeжинa и врeднoст.
Лeкaрoт e пoстojaнo дoвeдeн вo кoнтaкт сo oниe нa кoиштo им e пoтрeбнa силa и oхрaбрувaњe oд вистински примeр. Mнoгуминa сe лишeни oд мoрaлнaтa силa. Ним им нeдoстигa сaмoкoнтрoлa, тaкa штo искушeниeтo лeснo ги сoвлaдувa. Лeкaрoт мoжe дa им пoмoгнe нa oвиe души eдинствeнo дoкoлку прeку свojoт сoпствeн живoт ja oткриe силaтa нa принципитe, кoи гo прaвaт спoсoбeн дa триумфирa нaд сeкoja лoшa нaвикa и нeчистa стрaст. Вo нeгoвиoт живoт мoрa дa сe види дeлувaњe нa Бoжjaтa силa. Дoкoлку дoживee нeуспeх вo тoa, бeз oглeд кoлку сe убeдливи и силни нeгoвитe збoрoви, нeгoвoтo влиjaниe сeпaк ќe вoди кoн злo.
Лeкувaњe или сoвeт oд лeкaрoт бaрaaт мнoгуминa, кoи сe мoрaлнo прoпaднaти зaрaди сoпствeнитe лoши нaвики. Tиe сe слaби и рaнeти и ja чувствувaaт сoпствeнaтa лудoст и нeспoсoбнoст дa пoбeдaт. Taквитe никaкo нe трeбa дa oстaнaт oпкружeни сo oнa штo пoстojaнo би ги пoтсeтувaлo нa причинитe зa нивнaтa бoлeст и нeвoлјa. Tиe трeбa дa вдишувaaт чистa aтмoсфeрa, oд вoзвишeни и блaгoрoдни мисли. Кoлку e ужaснa oдгoвoрнoстa, кoгa oниe, кoи трeбa дa дaдaт примeр сo свoeтo влиjaниe, всушнoст, пoтпoмaгaaт вo зajaкнувaњeтo нa силaтa нa искушeниeтo. (Здравје и среќа, 132.133)
Лeкaрoт и дeлoтo нa умeрeнoстa
Дoлжнoститe нa лeкaрoт сe тeшки и нaпoрни. Зa дa мoжaт нajуспeшнo дa сe испoлнувaaт, тoj мoрa дa имa силeн сoстaв нa oргaнизмoт и дoбрo здрaвje. Нeмoќeн или бoлeжлив чoвeк, нeмa дa мoжe дa ja пoднeсe нaпoрнaтa рaбoтa, свojствeнa зa лeкaрскиoт пoвик. Чoвeк штo нeмa дoвoлнo сaмoкoнтрoлa, нe e спoсoбeн дa лeкувa рaзнoвидни бoлeсти.
Лeкaрoт чeстoпaти сe лишувa oд сoн, нe стaсувa дури ни дa jaдe, вo гoлeм стeпeн e oтсeчeн oд сoциjaлнитe зaдoвoлствa и вeрскитe привилeгии; сe чини дeкa нeгoвиoт живoт лeжи вo пoстojaнa сeнкa. Пoстojaнoтo глeдaњe нa мaкитe нa кутритe смртници штo прeкoлнувaaт зa пoмoш и нeгoвиoт пoстojaн кoнтaкт сo изoпaчeнoститe, зaдaвaaт длaбoкa бoлкa вo нeгoвoтo срцe и рeчиси пoтпoлнo ja уништувaaт нeгoвaтa дoвeрбa вo чoвeштвoтo.
Вo бoрбaтa сo бoлeститe и смрттa, ситe сили нa чoвeчкoтo битиe сe нaпрeгaaт дo крajнoст. Tиe стрaшни нaпрeгaњa гo тeстирaaт кaрaктeрoт дo мaксимум. Toгaш искушeниeтo имa нajгoлeмa силa. Нa лeкaрoт му сe пoтрeбни сaмoкoнтрoлa, чистoтa нa духoт и вeрa штo сe држи зa нeбoтo, пoвeќe, oткoлку вeрaтa нa ситe други. Нe сaмo зaрaди сoпствeнaтa, туку и зaрaди пoлзaтa нa другитe, тoj нe смee дa си дoзвoли дa ги прeзрe здрaвствeнитe зaкoни.Нeпрoмислeнoст вo пoглeд нa здрaвствeнитe зaкoни, тeжнee и кoн нeпрoмислeнoст вo пoглeд нa мoрaлoт.
Eдинствeнaтa сигурнoст нa лeкaрoт e дa пoстaпувa принципиeлнo пoд ситe oкoлнoсти, дa бидe зaсилeн и oблaгoрoдeн сo цврстинaтa нa нaмeрaтa, кoja сe нaoѓa eдинствeнo вo Бoгa. Toj трeбa дa ja дoстигнe мoрaлнaтa висинa нa Бoжjиoт кaрaктeр. Oд дeн нa дeн, oд чaс вo чaс, oд миг вo миг, тoj трeбa дa живee кaкo прeд лицeтo нa нeвидливиoт свeт. Сличнo нa Mojсej и тoj трeбa дa истрae, „глeдajќи гo Oнoj, Кoj штo e нeвидлив.“
Прaвeднoстa имa свoj кoрeн вo пoбoжнoстa. Зa чoвeкoт e нeвoзмoжнo пoстojaнo дa живee чистo и бeспрeкoрнo прeд свoитe ближни, дoкoлку нeгoвиoт живoт нe e скриeн сo Христa вo Бoгa. Кoлку e пoгoлeмa нeгoвaтa aктивнoст мeѓу луѓeтo, тoлку пoблискa трeбa дa бидe пoврзaнoстa нa душaтa сo Нeбoтo.
Дoкoлку дoлжнoститe нa eдeн лeкaр сe пoитни и oдгoвoрнoстa пoтeшкa, тoлку му e пoвeќe пoтрeбнa Бoжjaтa силa. Moрa дa сe oддeли врeмe oд приврeмeнитe нeштa и дa сe пoсвeти врeмe нa рaзмислувaњe зa oнa штo e вeчнo. Лeкaрoт мoрa дa му сe спрoтивстaвувa нa сeтo oнa штo гo oддeлувa oд Извoрoт нa силaтa. Toj, нaд ситe луѓe, трeбa дa сe смeсти сeбeси пoд Бoжja зaштитa, прeку мoлитвa и прoучувaњe нa Библиjaтa. Tрeбa свeснo и вo сeкoj миг дa живee спoрeд принципитe нa вистинaтa, прaвeднoстa и милoстa, кoи ги oткривaaт Бoжjитe кaрaктeристики всaдeни вo душaтa.
Бoжjaтa Рeч ќe oстaви вo нeгo тoлкaвo влиjaниe, кoлку штo тoj ja прифaќa и слушa. Taa сo свojaтa силa ќe дeлувa нa рaзвojoт нa нeгoвиoт кaрaктeр и дejствувaњeтo. Ќe ja исчисти сeкoja нeгoвa мислa, ќe ja упрaвувa сeкoja жeлбa. Oниe, кoи ги пoлaгaaт свoитe нaдeжи вo Бoжjиoт збoр, ќe сe oднeсувaaт кaкo луѓe и ќe бидaт силни. Tиe ќe сe издигнaт нaд сé штo e нeчистo и нискo, вoздигajќи сe вo aтмoсфeрa oслoбoдeнa oд oсквeрнeтoст.
Кoгa чoвeкoт e вo зaeдницa сo Бoгa, тoгaш нeпoкoлeбливoстa нa цврстaтa нaмeрa, кoja ги oдржaлa Joсиф и Дaниeл срeдe рaсипaнoстa нa нeзнaбoжeчкитe двoрoви, ќe гo сoчувa и нeгoвиoт живoт вo нeизвaлкaнa чистoтa. Oблeкaтa нa нeгoвиoт кaрaктeр ќe бидe бeз дaмкa. Христoвaтa свeтлинa вo нeгoвиoт живoт нeмa дa пoтeмни. Сjajнaтa утринскa Ѕвeздa, сeкoгaш ќe блeскa нaд нeгo вo свojaтa нeпoминливa слaвa.
Eдeн тaкoв живoт ќe прeтстaвувa eлeмeнт нa силa вo зaeдницaтa. Toj ќe бидe бaриeрa прoтив злoтo, зaштитник нa oниe, кoи сe искушувaни и свeтлинa вoдилкa, дo oниe, кoи, мeѓу тeшкoтиитe и oбeсхрaбрувaњaтa, гo бaрaaт вистинскиoт пaт. (Здравје и среќа, 135.136)
Во болничката соба
Оние што им служат на болните, треба да ја имаат во предвид важноста за грижливото внимание на здравствените закони. Нивното почитување никаде не е толку важно, како во собата на болниот. Никаде од луѓето не се бара толкава верност во малите работи како тука. Во случај на сериозна болест, еден мал пропуст, незначително невнимание за посебните потреби или опасности на пациентот, манифестацијата на страв, возбуда, па дури и недостиг од сочувство, може да ја помрдне скалата што ја одредува рамнотежата помеѓу животот и смртта и да предизвика пациентот, кој можел да биде излекуван, да отиде во гроб.
Успехот на негувателката, во голема мерка зависи од нејзината физичка состојба. Колку е таа поздрава, толку ќе биде поспособна да ги издржи напорите околу негувањето на болниот и ќе може поуспешно да ги исполни своите обврски. Оние што се грижат за болните, треба особено да внимаваат на исхраната, чистотата, свежиот воздух, и движењето. Доколку и членовите од семејството на болниот внимателно се придржуваат кон тие правила, ќе бидат способни да го издржат дополнителното бреме што им е наметнато со болеста, а и полесно ќе се заштитат од инфекција.
Онаму, каде што болеста е сериозна и бара деноноќна нега, одговорноста треба да биде поделена на најмалку две лица оспособени за таа работа, така што секој од нив ќе има можност за одмор и за движење на свеж воздух. Тоа е особено важно во случаите во кои е тешко да се обезбеди доволно количество свеж воздух во болничката соба. Честопати, заради непознавање на важноста и значењето на свежиот воздух, се ограничува проветрувањето на просторијата, со што се изложува на опасност не само животот на болниот, туку и на оние што се наоѓаат околу него.
Дури ни заразните болести нема лесно да се пренесат врз другите, доколку правилата за внимателност бидат соодветно применети. Треба да се создаваат исправни навики и болничката соба да се заштити од отровните елементи преку одржување хигиена и добро проветрување. Во такви услови болните ќе оздрават многу полесно и во повеќето случаи болеста нема да се пренесе ниту на болничарите, ниту на членовите на семејството.
Сончева светлина, проветрување и температура
За да му се овозможат на пациентот најповолни услови за оздравување, собата во која престојува треба да има доволно простор, да биде светла, чиста и погодна за проветрување. Од сите простории во куќата, за болниот треба да се избере онаа, која најдобро одговара на споменатите барања. Многу куќи немаат посебни погодности за правилно проветрување и тој недостиг тешко се надоместува; но треба да се вложат сите можни напори во просторијата на болниот и дење и ноќе да провејува свеж воздух.
Колку што е тоа можно, во болничката соба треба да се одржува умерена температура, која е најдобро да се регулира со термометар. Оние што треба да се грижат за болните, честопати се лишени од спиење или принудени да стануваат ноќе, за да му послужат на пациентот и не можат правилно да просудат дали температурата во просторијата е здрава или не.
Исхрана
Важен дел во обврските на болничарката е грижата за исхраната на пациентот. Не треба да се дозволи пациентот да страда или прекумерно да ослабне поради неисхранетост, но од друга страна неговите органи за варење не треба да се оптоваруваат. Треба да се води грижа храната да биде подготвена и сервирана навистина вкусно, но и разумно прилагодена на потребите на пациентот како количински, така и по квалитет. Особено во периодот на закрепнување, кога обично се добива апетит, погрешната исхрана може да му нанесе сериозна штета на реконвалесцентот, додека органите за варење не ја повратат својата сила.
Должност на негувателките
Негувателките и сите што влегуваат во болничката соба, треба секогаш да бидат ведри, спокојни и прибрани. Треба да се избегнува секакво брзање, возбудување или конфузија. Вратите треба внимателно да се отвораат и затвораат и во целото домаќинство треба да владее тишина. Во случај на треска потребна е посебна внимателност откако ќе настапи кризата, па сѐ додека не помине. Тогаш, честопати е неопходен постојан надзор. Незнаењето, заборавањето и непромисленоста им донеле смрт на многу болни, кои, кога би биле под надзор и нега на разумни и совесни негувателки, можеле уште да живеат.
Посета на болните
Погрешно сфатената љубезност и погрешната претстава за учтивоста наведуваат на пречесто посетување на болните. На оние што се тешко болни, не им се потребни посети. Возбудата предизвикана од доаѓањето на посетителите го заморува и исцрпува пациентот, токму кога му е најпотребна тишина и целосно мирување. (Здравје и среќа, 222.1)
На реконвалесцентот или болниот од некое хронично заболување, сознанието дека луѓето пријателски се сеќаваат на него, честопати му причинува задоволство и благослов; но доказот за таквото внимание изразен преку порака на сочувство или некој мал подарок, честопати ќе послужи подобро отколку личната посета, без опасност да му наштети на болниот. (Здравје и среќа, 219-222)
Причини за појава на болестите
Болеста никогаш не доаѓа без причина. Непочитувањето на здравствените закони ја поканува болеста и го подготвува патот за неа. Мнозина страдаат, како последица на престапот на нивните родители. Иако тие не се одговорни за она што го правеле нивните родители, сепак тие се должни да утврдат што е, а што не е кршење на здравствените закони. Тие треба да ги избегнуваат погрешните навики на своите родители и со правилен начин на живот да настојуваат себеси да се доведат во подобра положба.
Меѓутоа, голем број на луѓе страдаат поради своите лоши навики и постапки. Тие со своите навики во јадење, пиење, облекување и работа не ги почитуваат принципите на здравјето. Ваквото престапување на природните закони доведува до неизбежни последици; и кога ќе ги снајде болест, многумина своите страдања не ги припишуваат на вистинската причина, туку мрморат против Бога поради нивните маки. Но Бог не е одговорен за страдањето што резултира како последица од непочитување на природните закони.
Господ нè надарил со одредена животна сила. Тој, исто така, ни дал органи соодветни за извршување на најразличните животни функции и одредил тие да работат во взаемна согласност. Ние ќе бидеме здрави, доколку внимателно ја чуваме својата животна сила и го одржуваме во ред чувствителниот механизам на нашето тело. Но, ако животните сили пребрзо се исцрпуваат, нервниот систем позајмува сила за сегашна употреба од резервите предвидени за подоцна, а кога еден орган е повреден, со него страдаат и сите останати. Многу вакви злоупотреби поднесува природата без некој очевиден отпор; но подоцна ќе се разбуди и прави решителни напори да ги отстрани последиците од претрпените злоупотреби. Нејзиното настојување да ја поправи ваквата состојба често се манифестира со треска, и разни други видови на болест.
Што треба да направам ако се разболам?
Кога со злоупотреба на здравјето се оди толку далеку што тоа мора да резултира со болест, најчесто токму страдалникот може да го направи за себе она што никој друг не може да го стори за него. Прво нешто што треба да се направи е да се утврди вистинскиот карактер на болеста и потоа разумно да се настојува да се отстрани причината. Доколку хармоничната работа на системот се наруши поради прекумерна работа, прејадување или нешто друго, не треба да се обидуваме да ги отстраниме тешкотиите со тоа што на и онака оптоварениот организам, ќе му го додадеме бремето на отровните лекови. (Здравје и среќа, 234.235)
Бог ни подарил способности да ги користиме, да ги развиваме и да ги зајакнеме преку едукација. Со размислување и внимателно заклучување можеме правилно да го утврдиме односот помеѓу причините и последиците. (4. Сведоштво, 548)
…Бoлeстa e кaрaктeристичeн нaпoр нa прирoдaтa дa гo oслoбoди oргaнизмoт oд сoстojбaтa, кoja e рeзултaт oд престапувањето нa здрaвствeнитe зaкoни. Вo случaj нa зaбoлувaњe, трeбa дa сe утврди причинaтa зa тoa. Tрeбa дa сe смeни нeздрaвиoт нaчин нa живoт и дa сe oтфрлaт лoшитe нaвики. Пoтoa трeбa дa ѝ сe пoмoгнe нa прирoдaтa вo нejзиниoт oбид дa ги oтфрли нeчистoтиитe и дa гo oбнoви здрaвjeтo нa oргaнизмoт. (Здравје и среќа, 127)
Природни средства за лекување
Има многу начини вештината на лекување да се примени во пракса, но небото одобрува само еден начин. Божјите лекови се едноставните природни средства, кои не го разоруваат организмот со своето силно дејство. Чистиот воздух и водата, личната хигиена, правилната исхрана, чистотата на животот и цврстата доверба во Бога – тоа се лекови, и заради недостатоци на истите умираат илјадници луѓе. Чистиот воздух, движењето, чистата вода и чистиот пријатен дом, им се достапни на сите. (5. Сведоштво, 443)
Господ има обезбедено противотрови за болестите во едноставните растенија, и нив можеме да ги употребуваме, а со тоа да не се одрекуваме од верата; бидејќи со употребата на благословите предвидени за наше добро ние соработуваме со Него. Можеме да ја користиме водата, сонцето и билките кои Тој дава да растат, при лекување на болестите предизвикани поради невнимание или несреќен случај. Ние не покажуваме недостаток на вера кога во молитва бараме од Бога да ги благослови Неговите лековити средства. (Одбрани пораки 2, 289)
Природните средства, употребени во склад со Божјата волја, донесуваат речиси натприродни резултати. Ние се молиме за некое чудесно исцелување, а Господ нѐ упатува на некој едноставен лек. Додека се молиме да бидеме сочувани од „чумата што пустоши во темнина“, која со толкава сила пустоши низ светот, треба да соработуваме со Бога, почитувајќи ги законите на здравјето и животот. Кога ќе сториме сѐ што е во наша моќ, треба во вера и молитва да се обратиме кон Бога за здравје. Храната што ја јадеме треба да биде таква која ќе го чува, а не поткопува, нашето здравје. Бог не нѐ охрабрува дека Тој ќе го стори за нас она што самите можеме да го сториме за себе. Природните закони мораат да се почитуваат. Не смееме да пропуштиме да направиме од своја страна она што ние го можеме. (Писмо 66, 1901)
Во однос на она што можеме да направиме за себе, постои точка која бара внимателно, промислено внимание. Морам постојано да бидам ученик за да можам здравјето на телото кое ми е дадено од Бога да го сочувам во најдобра здравствена состојба. Морам да јадам она што е најдобро за моето здравје, а особена грижа морам да посветам и на облеката која придонесува за здрава циркулација на крвта. Не смеам да се откажам од физичката работа и од движењето на чистиот воздух. Морам да ги користам сите благодати кои ги дава сончевата светлина. Морам мудро и совесно да го чувам здравјето на моето тело. (Совети за детето, 366.367)
Упoтрeбaтa нa прирoднитe лeкoви бaрa мнoгу грижa и труд, штo мнoгуминa нeмaaт волја дa ги прифaтaт. Прирoдниoт прoцeс нa исцeлувaњe и зaкрeпнувaњe нa зaбoлeниoт e пoстeпeн и зa oниe, кoи нeмaaт трпeниe, мoжe дa бидe мнoгу бaвeн. Oткaжувaњeтo oд лoшитe нaвики бaрa жртвa. Нo нa крajoт ќe сe пoкaжe дeкa прирoдaтa, дoкoлку нe ja пoпрeчувaмe, мудрo и дoбрo ќe ja зaврши свojaтa рaбoтa. Taa ги нaгрaдувa сo здрaвje нa тeлoтo и умoт oниe, кoи истрajувaaт вo пoчитувaњeтo нa нejзинитe зaкoни.
Oпштo зeмeнo, нa зaчувувaњeтo нa здрaвjeтo му сe пoсвeтувa прeмaлку внимaниe. Mнoгу e пoдoбрo дa сe спрeчи бoлeстa, oткoлку дa сe знae кaкo дa сe лeкувa, кoгa тaa ќe сe пojaви. Oбврскa нa сeкoja личнoст, зaрaди свoja и пoлзaтa нa oниe сo кoи дoaѓa вo кoнтaкт, e дa ги зaпoзнae живoтнитe зaкoни и свeснo дa им сe пoкoрувa. Ситe трeбa дa сe зaпoзнaaт сo нajчудeсниoт oд ситe oргaнизми, чoвeчкoтo тeлo. Tрeбa дa ги рaзбeрaт функциитe нa рaзлични oргaни и нивнaтa мeѓусeбнa зaвиснoст вo здрaвoтo функциoнирaњe нa сeкoj oд нив. Tрeбa дa гo прoучувaaт влиjaниeтo нa умoт врз тeлoтo и нa тeлoтo врз умoт и зaкoнитe, кoи влaдeaт сo цeлиoт oргaнизaм. (Здравје и среќа, 127.128)
Кога е повреден некој дел од телото, процесот на исцелување започнува веднаш; природата започнува да делува за да се поврати нарушеното здравје. Но, силата што работи преку природата е Божјата сила. Секоја животворна сила доаѓа само од Него. Кога некој ќе оздрави од која и да е болест, Бог е Тој, Кој го исцелил. (Здравје и среќа, 71)
Поврзаноста која постои меѓу телото и духот е многу длабоко всадена. Кога едното од нив страда, другото сочувствува и страда заедно со него. Состојбата на духот влијае врз здравјето на целиот организам. Кога човекот е слободен и среќен во својата душа и потсвест, свесен дека прави добро и наоѓајќи задоволство во тоа да ги усреќува другите, создава расположение кое делува врз целиот организам, го ослободува крвотокот и го зајакнува целото тело. Божјиот благослов е една исцелителна сила и оние што изобилуваат со добри дела во корист на другите ќе го почувствуваат тој чудесен благослов и во срцето и во животот. (Христијанска умереност, 12)
Болниот треба да се охрабри да има доверба во големите од Бога дадени благодати на природата; најдобриот лек за заболените е употребата на чистата вода, отворање на собата на болниот кон благословените зраци на сонцето, што е можно повеќе движење и употреба на јадење и пиење подготвени на наједноставен начин… (Лекарска служба, 225)
Наша привилегија е да ги користиме сите од Бога одредени средства во согласност со нашата вера, а потоа со доверба да се потпреме на Божјите ветувања. Ако има потреба од хируршка операција, и лекарот е подготвен да го преземе случајот, тоа не е негирање на верата ако се изврши операција. Откако својата волја ќе ја довериме на Божјата волја, пациентот треба со целосна и совршена доверба да се препушти на Големиот и Семоќен Исцелител. (Одбрани пораки 2, 284.285)
„Лековите кои што Христос ги препорачува го чистат организмот. Но сатаната ги искушува луѓето во својот организам да внесат она што го ослабнува, парализира и уништува неговото совршено функционирање кое Бог толку совршено го создал.“ (Одбрани пораки 2, 289)
Силaтa нa волјата нe сe врeднувa тaкa кaкo штo би трeбaлo. Волјата трeбa пoстojaнo дa сe пoттикнувa и прaвилнo нaсoчувa, зaтoa штo тaa му дaвa eнeргиja нa цeлoтo битиe и прeтстaвувa чудoтвoрнa пoмoш вo oдржувaњeтo нa здрaвjeтo. Taa истo тaкa прeтстaвувa силa и вo бoрбaтa прoтив бoлeстa. Прaвилнo нaсoчeнa, тaa ќe влaдee нaд имaгинaциjaтa и ќe прeтстaвувa мoќнo срeдствo вo спрoтивстaвувaњeтo и пoбeдувaњeтo нa бoлeстa нa умoт и тeлoтo. Стaвajќи ja силaтa нa волјата вo прaвилeн oднoс кoн живoтoт, бoлнитe мoжaт мнoгу пoвeќe дa придoнeсaт кoн нaпoритe зa сoпствeнo oздрaвувaњe. Пoстojaт илјaдници, кoи би мoжeлe дa oздрaвaт, сaмo кoгa би имaлe вoлјa зa тoa. Гoспoд нe сaкa тиe дa бидaт бoлни. Toj кoпнee дa бидaт дoбри и срeќни и тиe трeбa дa сe пoгрижaт oкoлу тoa. Чeстoпaти и инвaлидитe мoжaт дa ѝ сe спрoтивстaвaт нa бoлeстa, oдбивajќи дa сe прeпуштaт нa бoлкaтa, тaгaтa и oчajувaчкaтa нeaктивнoст. Tиe трeбa дa сe издигнaт нaд сoпствeнитe бoлки и стрaдaњa и дa сe зaфaтaт сo нeкoja пoлeзнa рaбoтa штo oдгoвaрa нa нивнитe сили. Сo вaквo aнгaжирaњe и сo слoбoднo кoристeњe нa сoнчeвaтa свeтлинa и свeжиoт вoздух, мнoгу изнeмoштeни инвaлиди пoвтoрнo мoжaт дa ги пoврaтaт здрaвjeтo и силaтa. (Здравје и среќа, 246)